«Հե­ռա­վար ու­սու­ցու­մը չի կա­րող լիար­ժեք, ար­դ­յու­նա­վետ և ո­րա­կ­յալ լի­նել»

Հու­նի­սի 25-ին լրա­նում է հայ ման­կա­վար­ժու­թյան նվի­րյալ­նե­րից մե­կի՝ պրո­ֆե­սոր ԳՐԱ­ՎԻԿ ԲԱ­ԲԱ­ՅԱ­ՆԻ ծնն­դյան 80-ա­մյա­կը։ Նվի­րու­մի վկա­յու­թյու­նը նրա տաս­նյակ հա­զա­րա­վոր սա­ներն են, բազ­մա­թիվ գի­տա­կան աշ­խա­տանք­նե­րը, կր­թա­կան գոր­ծի կազ­մա­կերպ­ման ո­լոր­տում ձեռք բե­րած հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րը։

-Պա­րո՛ն Բա­բա­յան, Ձեր աշ­խա­տան­քա­յին գոր­ծու­նեու­թյունն այն­քան հա­րուստ է և խայ­տաբ­ղետ, որ հպան­ցիկ ծա­նո­թու­թյամբ դժ­վար է ո­րո­շել՝ ո՛վ է Գրա­վիկ Բա­բա­յա­նը։ Ո՞վ է Գրա­վիկ Բա­բա­յա­նը:
-Գրա­վիկ Բա­բա­յա­նի մա­սին եր­կար կա­րող եմ խո­սել` հաշ­վի առ­նե­լով նրա ան­ցած ճա­նա­պար­հը, սա­կայն ներ­կա­յաց­նեմ իմ հա­մեստ նկա­րա­գի­րը. մարդ, ով իր կյանքն անմ­նա­ցորդ նվի­րել է իր ըն­տա­նի­քին, ման­կա­վար­ժա­կան գոր­ծու­նեու­թյա­նը և, ին­չու չէ, մարդ­կանց, ո­րոնց հետ առ­հա­սա­րակ առն­չու­թյուն է ու­նե­ցել: Տա­րեց­նե­րի հետ տա­րեց է, ե­րե­խա­նե­րի հետ` ե­րե­խա, իսկ ա­մե­նաս­տաց­ված ու հե­տաքր­քիր հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը ու­սա­նող­նե­րի հետ են: Երևի թե ե­րի­տա­սար­դու­թյան շն­չով հա­գե­ցած մթ­նո­լորտն է, որ օգ­նել է նրան մնա­լու ա­ռույգ և կեն­սա­խինդ:
-Հա­մա­ցան­ցում մի տե­սա­նյութ կա, ո­րում աս­մուն­քում եք։ Ա­շու­ղա­կան տա­ղա­չա­փու­թյամբ տեքստ է, որ ար­տա­սա­նում եք այն­պի­սի սի­րով ու կր­քով, որ հա­մա­րյա կաս­կած չի մնում՝ հե­ղի­նա­կը Դուք եք։
-Ա­յո, այդ բա­նաս­տեղ­ծու­թյու­նը ստեղծ­վել է ծնն­դա­վայ­րիս զան­գե­զու­րյան շն­չով: Այն նաև իմ մեծ սի­րո գե­ղար­վես­տա­կան ար­տա­հայ­տու­թյուն­նե­րից է:
-Պատ­կե­րաց­նում եմ՝ ինչ տպա­վո­րիչ կլի­ներ, ե­թե բար­բա­ռով գր­ված այդ բա­նաս­տեղ­ծու­թյու­նը հն­չեց­րած լի­նեիք լսա­րա­նում՝ ու­սա­նող­նե­րի հա­մար։ Չնա­յած գրե­թե հա­մոզ­ված եմ՝ հն­չեց­րել եք։
Էս ըշ­խարհ­քում մըն յար օ­նեմ, մըն թաք յար,
Ինքն ալ հունց վեր յա­րե­րի մեջ՝
մըն գյառ սար,
Հու­վա տե­սալ, մարդ չօ­նի սեր, չօ­նի յար,
Քի­ցի ճու­րը, քի­ցի սե­լը, ա­սա՝ տար։

-Բա­նաս­տեղ­ծու­թյու­նը, ա­յո, հն­չեց­րել եմ ու­սա­նո­ղա­կան լսա­րա­նի հա­մար, և իս­կա­պես դա միշտ տպա­վո­րիչ էր ստաց­վում, հատ­կա­պես, երբ սա­ներս ըն­կա­լում էին սյու­նյաց բար­բա­ռը: Այն էլ ա­սեմ, որ ա­ռիթ եմ ու­նե­ցել ի­րենց աս­մուն­քով էլ լսե­լու այս ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյու­նը, ո­րից, ի­հար­կե, շատ շոյ­ված եմ:
-Աշ­խա­տան­քա­յին գոր­ծու­նեու­թյան եր­կար ճա­նա­պար­հին Դուք, ան­շուշտ, որ­պես գոր­ծըն­կեր շփ­վել եք ման­կա­վար­ժու­թյան շատ ե­րախ­տա­վոր­նե­րի հետ. ես հի­շում եմ պրո­ֆե­սոր Ա­րամ Բա­լյա­նի՝ Ձեզ տր­ված բարձր գնա­հա­տա­կան-խոս­քը։ ՈՒ­րիշ ի՞նչ հայտ­նի ա­նուն­ներ կհի­շեք։
-Ա­րամ Բա­լյա­նը ան­փո­խա­րի­նե­լի դեր է ու­նե­ցել ման­կա­վար­ժու­թյան աս­պա­րե­զում իմ կա­յաց­ման գոր­ծում: Չեմ կա­րող չն­շել նաև մի շարք վառ ան­հա­տա­կա­նու­թյուն­նե­րի, ով­քեր ինձ հա­մար ե­ղել են և՛ գոր­ծըն­կեր, և՛ մտե­րիմ, ո­րոնց հետ շփու­մը կա­տա­րյալ է դարձ­րել ինձ` որ­պես ման­կա­վար­ժի. Վա­չե Պար­տի­զու­նի, Ա­րա­րատ Ղա­րի­բյան, Մի­շա Մա­նու­կյան, Ար­շա­լույս Բա­բա­յան, Ա­շոտ Աբ­րա­հա­մյան... Կա­րող եմ եր­կար թվել, քա­նի որ այդ սե­րուն­դը տվել է իս­կա­պես ա­կա­նա­վոր ման­կա­վարժ­ներ ու գիտ­նա­կան­ներ, և ես հպարտ եմ, որ ճա­նա­չել եմ նրանց:
-Պա­րոն Բա­բա­յան, Դուք ա­վագ սերն­դի ման­կա­վարժ­նե­րից ա­ռա­ջին­նե­րից էիք, որ 1990-ա­կան­նե­րի սկզ­բին հայ ի­րա­կա­նու­թյան մեջ հիմ­նադ­րե­ցիք մաս­նա­վոր կր­թա­կան հաս­տա­տու­թյուն։ Գո­րի­սի «Սյու­նիք» ինս­տի­տու­տը եր­կար ճա­նա­պարհ է ան­ցել. այ­սօր ո՞ր հան­գր­վա­նում է։
-«Սյու­նիք» ինս­տի­տու­տը շա­րու­նա­կում է գոր­ծել և կր­թել բազ­մա­թիվ ե­րի­տա­սարդ­նե­րի: Ներ­կա­յումս այն «Մով­սես Խո­րե­նա­ցի» կր­թա­հա­մա­լի­րի Գո­րի­սի մաս­նա­ճյուղն է:
-Ման­կա­վար­ժու­թյան նվի­րյալ­նե­րից է Ձեր դուստ­րը՝ Ի­զա­բե­լան՝ ման­կա­վար­ժա­կան գի­տու­թյուն­նե­րի թեկ­նա­ծու, դո­ցենտ, ՀՊՄՀ դա­սա­խոս։ Հա­վա­տո՞ւմ եք ման­կա­վար­ժու­թյան՝ ժա­ռան­գա­կան մաս­նա­գի­տու­թյուն լի­նե­լու հան­գա­ման­քին։ Եվ որ­քա­նո՞վ է Ի­զա­բե­լան Ձեր «հա­րա­զատ» ժա­ռան­գը. նա կրո՞ւմ է հայ­րի­կի ման­կա­վար­ժա­կան գա­ղա­փար­նե­րը։
-Կար­ծում եմ` ցան­կա­ցած մաս­նա­գի­տու­թյան, այդ թվում և ման­կա­վար­ժու­թյան ընտ­րու­թյան ու կա­յաց­ման նա­խա­պայ­ման­նե­րից մե­կը ժա­ռան­գա­կա­նու­թյունն է: Ես ինքս վաս­տա­կա­շատ ման­կա­վար­ժի որ­դի եմ: Իմ Ի­զա­բե­լան ոչ միայն կրում է իր հոր գա­ղա­փար­նե­րը, այլև ու­նի սե­փա­կան և հաս­տա­տուն ման­կա­վար­ժա­կան ձե­ռա­գիր:
-Կո­րո­նա­վի­րու­սի հա­մա­վա­րա­կով պայ­մա­նա­վոր­ված՝ տևա­կան ժա­մա­նակ խա­թար­ված է մար­դու կեն­սա­կեր­պը. խա­թար­ված են նաև ման­կա­վար­ժա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րը։ Դուք ի՞նչ վե­րա­բեր­մունք ու­նեք ու­սուց­ման կազ­մա­կերպ­ման հե­ռա­վար ե­ղա­նա­կի մա­սին. ար­դյո՞ք դա ու­սուց­ման գոր­ծըն­թա­ցի կազ­մա­կերպ­ման «ա­պա­գան» է։
-ՈՒ­նե­նա­լով բազ­մա­թիվ տա­րի­նե­րի ման­կա­վար­ժա­կան փորձ` կարևո­րում եմ դա­սա­խոս և ու­սա­նող շփու­մը, ինչ­պես նաև շփու­մը կր­թա­կան հաս­տա­տու­թյուն­նե­րի աշ­խա­տա­կից­նե­րի միջև` դռ­նա­պա­նից մինչև ռեկ­տոր: ՈՒ­սուց­ման կազ­մա­կերպ­ման հե­ռա­վար ե­ղա­նա­կը իմ պատ­կե­րաց­մամբ կա­րող է կրել միայն ժա­մա­նա­կա­վոր բնույթ` կապ­ված ներ­կա­յիս ի­րա­վի­ճա­կի հետ: Այն չի կա­րող լիար­ժեք, ար­դյու­նա­վետ և ո­րա­կյալ ու­սու­ցում ա­պա­հո­վել:
-Ի՞նչ խն­դիր­ներ ու­նի հայ ման­կա­վար­ժու­թյունն այ­սօր, ո­րոնք հրա­տապ լուծ­ման են կա­րոտ։ Ար­դյո՞ք ար­ժա­նա­վոր­նե­րի ձեռ­քում է ման­կա­վար­ժու­թյան «փո­խան­ցիկ ջա­հը»։
-Ըստ իս` այ­սօր հայ ման­կա­վար­ժու­թյունն ու­նի կադ­րե­րի և մե­թո­դա­բա­նու­թյան կա­տա­րե­լա­գործ­ման խն­դիր: Նաև խոր­հր­դա­յին ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նի ու­սուց­ման ծրագ­րերն ու մո­տե­ցում­նե­րը կա­րող են նպաս­տել այ­սօր­վա ու­սու­ցո­ղա­կան պրո­ցե­սի բա­րե­լավ­մա­նը: Ես մեծ հույս և ցան­կու­թյուն ու­նեմ ման­կա­վար­ժու­թյան «փո­խան­ցիկ ջա­հը» տես­նե­լու իս­կա­պես ար­ժա­նա­վոր­նե­րի ձեռ­քե­րում, որն անվ­նաս, դեռ մի բան էլ գու­նեղ ու լու­սա­վոր կփո­խանց­վի սերն­դե­սե­րունդ:

Զրու­ցեց
Լևոն ՍԱՐԳ­ՍՅԱ­ՆԸ

Մեկնաբանություններ